Συμμετοχή στην Κοινωνία

Κάθε άλλο παρά αυτονόητο είναι σήμερα να συμμετέχει κανείς σε κοινές ενέργειες. Πίσω από καθετί αναζητούμε το προσωπικό όφελος και το κέρδος. Δεν χωρά στον νου μας η ανιδιοτέλεια. Έχει συνδεθεί με τους ρομαντικούς, τους αιθεροβάμονες και τους… καλοκάγαθους.

Σε έναν κόσμο που διαρκώς εξελίσσεται, αλλάζει, αναδιαμορφώνεται, υπάρχουν κάποιες αξίες που παραμένουν διαχρονικές και η νέα τάξη πραγμάτων επιτάσσει να διατηρηθούν ψηλά στις προτεραιότητες των πολιτών αυτής της χώρας.

Η λέξη που ηχεί παντού το τελευταίο διάστημα είναι: «κρίση». Μια λέξη που απογοητεύει, δημιουργεί άγχος και δυσάρεστα συναισθήματα. Όλοι ξέρουμε καλά μέσα μας, πως η έννοια αυτής δεν χαρακτηρίζει μόνο την οικονομική κατάσταση που επικρατεί στην χώρα μας (ή τον… κόσμο), αλλά έχει επεκταθεί και επηρεάζει και πολλούς άλλους τομείς τις ζωής μας. Αναρωτηθήκαμε γιατί;

Ο σύγχρονος άνθρωπος, κατακλεισμένος από προβλήματα, απομονώνεται και χάνει τα ενδιαφέρον του για το τι συμβαίνει γύρω του. Σε αυτό συντείνει και όλο το μοντέλο της σύγχρονης κοινωνίας του καταναλωτισμού. Η κάλυψη των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών αλλά και η ανάγκη επίδειξης μέσα από υλικά προϊόντα μετατρέπουν τα πρόσωπα σε άτομα. Όμως, για να κερδίσει ξανά το παιχνίδι, θα πρέπει να φέρει στην επιφάνεια και να αναδείξει αξίες που θα προσδώσουν ποιότητα στην ζωή του. Αξίες όπως η ομαδικότητα και η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ.

Κάθε πρόσωπο ως μονάδα (κάθε άτομο) μέσα στην κοινωνία μπορεί να δράσει και να λειτουργήσει μόνο μέσα σε μια μικρή ακτίνα. Το «βεληνεκές» του είναι περιορισμένο. Αντιθέτως, οι άνθρωποι ενωμένοι και δρώντες συλλογικά μπορούν να δημιουργήσουν κοινωνία. Μπορούν να δημιουργήσουν πολιτισμό.

Ο άνθρωπος είναι από την φύση του κοινωνικό ον, όπως λέει ο Αριστοτέλης. Έχει ανάγκη να δημιουργεί σχέσεις, να εντάσσεται σε ομάδες και να αλληλεπιδρά ώστε να μπορέσει να επιβιώσει.

Κάνοντας μια μικρή ιστορική αναδρομή, θα διαπίστωνε κανείς ότι η συμμετοχή στην κοινωνία είχε σημαντικό ρόλο στις ζωές των ανθρώπων. Από την αρχαιότητα, μάλιστα, οι Έλληνες είχαν αντιληφτεί και αναπτύξει την αξία της ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ για το κοινό καλό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Εκκλησία του Δήμου, στην αρχαία Αθήνα, όπου η ολοκλήρωση των ανθρώπων ως προσωπικότητες μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσα από την βιωματική τους συμμετοχή μέσα στην κοινωνία.

Εδώ να παραθέσουμε ότι κατά την αρχαιότητα η λέξη «πατριώτης» αναφερόταν στους βαρβάρους, μιας και το μόνο που τους ένωνε ήταν η κοινή καταγωγή. Για τους Αθηναίους χρησιμοποιούταν η λέξη «πολίτης» και «συμπολίτης» για να αναδειχθεί το αξίωμα για του κάθε προσώπου να ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ και να παράγει πολιτισμό. Το πατριώτης, δηλαδή, δεν σήμαινε τίποτα εάν δεν συμμετείχες.

Ένα ακόμη παράδειγμα είναι και ο Χριστιανισμός, όπου κι εκεί αναδεικνύεται η φύση του ανθρώπου θεωρώντας το σύνολο των πιστών ως Εκκλησία του Χριστού. Εύκολα κανείς μπορεί να εντοπίσει ότι και το επίκεντρο της εν λόγω θρησκείας, το Γεγονός της, είναι η Θεία Κοινωνία. Η επιλογή της λέξης αυτής, μεταξύ των άλλων, αναδεικνύει και το ότι η ουσία του Σώματος και του Αίματός του Χριστού βρίσκεται μέσα στη βιωματική εμπειρία της Κοινωνίας.

Στην εποχή μας, όμως, παρατηρείται η τάση οι άνθρωποι να αναζητούν την ολοκλήρωσή τους μέσα από το κέρδος, τα υλικά αγαθά, παραβιάζοντας πολλές φορές τα ανθρώπινα δικαιώματα και αδιαφορώντας για τον κόσμο έξω από τον εαυτό τους, έναν κόσμο, όμως, μέσα στον οποίο ζουν, κινούνται και παίρνουν πνοή. Οδεύοντας, λοιπόν, με αυτόν τον τρόπο, όμως, θα διαπιστώσουμε ότι σύντομα οδηγούμαστε σε αδιέξοδο.

Βέβαια, οι καταστάσεις αυτές είναι αναστρέψιμες. Ο άνθρωπος έχει την δύναμη να προσδώσει θετικό χαρακτήρα στα «θέλω» του και να τα μετατρέψει σε «θέλουμε και μπορούμε». Δρώντας συλλογικά έχει την δυνατότητα να κατακτήσει ένα καλύτερο μέλλον.

Το κλειδί της επιτυχίας δεν έχει χαθεί αν αναζητηθεί στις έννοιες της ανιδιοτελούς  συμμετοχής, συνεργασίας και ενεργούς δράσης για την κοινή αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων. Τότε η λύση είναι στα χέρια μας και αξίζει να την κάνουμε πράξη. Άλλωστε, τα σημαντικότερα επιτεύγματα σε αυτό τον πλανήτη προέρχονται από συλλογική προσπάθεια καθότι κανείς από μόνος του δεν κατάφερε να φέρει τόσα θετικά αποτελέσματα όσα μπορούν να προκύψουν από την δράση μιας ομάδας.

Με άλλα λόγια, αξίζει ο άνθρωπος να απελευθερωθεί από συναισθήματα ατομικισμού, υλισμού, ρατσιστικών στερεοτύπων και να γίνει αντιληπτό ότι όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως ηλικίας, εθνικότητας, χρώματος ή μορφωτικού επιπέδου, έχουν αν δώσουν, αλλά και να μάθουν κάτι. Ο σεβασμός προς τον συνάνθρωπο, η επικοινωνία, ο διάλογος, η ανταλλαγή απόψεων και η κινητοποίηση μας μπορούν να χαρίσουν στην κοινωνία μας το χαμένο της χρώμα.

Για  να προσανατολιστούμε σε αυτή την κατεύθυνση, σημαντικό είναι να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση αρχικά στην διαπαιδαγώγηση από τους πρωτογενείς φορείς κοινωνικοποίησης. Ξεκινώντας από το πρωταρχικό κύτταρο της κοινωνίας, που είναι η οικογένεια μέσα από την οποία το άτομο αναπτύσσει τις πρώτες του σχέσεις, το αίσθημα της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και της ανεκτικότητας θέτει τα θεμέλια της προσωπικότητάς του και συνεχίζει εξελίσσοντάς την και εμπλουτίζοντάς την με νέα στοιχεία στο επόμενο και σημαντικό κύτταρο, το σχολείο.

Το σχολείο και η εκπαίδευση που παρέχεται μέσα σε αυτό, συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην καλλιέργεια της ανθρώπινης συνείδησης. Για τον λόγο αυτό η παιδεία μας έχει ανάγκη από ανθρώπους με ανοιχτούς ορίζοντες που να προάγουν τις ομαδοσυνεργατικες δράσεις, την ενεργό συμμετοχή, την συλλογική ευημερία, π.χ. μέσα από ομαδικές εργασίες, διαπολιτισμικά προγράμματα, περιβαλλοντική αγωγή κ.α.. Με αυτό τον τρόπο και μόνον θα γίνει πράξη η φιλοσοφία των νέων αναλυτικών προγραμμάτων για άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία, μια διαδικασία απαραίτητη για την ομαλή ένταξη των ατόμων στο σύνολό της. Με αυτόν μόνον τον τρόπο δεν θα μείνει θεωρητικό σχήμα (χαρτούρα στα υπουργικά συρτάρια) ο ομαδοκεντρισμός (κοινωνικός εποικοδομητισμός).

Το επόμενο βήμα είναι η συμμετοχή όλων μας μέσα από συγκεκριμένες δράσεις που εξυπηρετούν τα κοινά συμφέροντα μέσα από συλλόγους πολιτιστικούς, περιβαλλοντικούς, διαδικασίες ανακύκλωσης κ.α.. Σε ό,τι προωθεί ανιδιοτελώς την κοινή πρόοδο. Σκόπιμο είναι, λοιπόν, να ενημερωνόμαστε για ό,τι συμβαίνει γύρω μας, να κρίνουμε εποικοδομητικά και να εκφράζουμε απόψεις και ιδέες για θέματα που γνωρίζουμε, κάνοντας ακόμη και εισηγήσεις σε αρμόδιους φορείς. Οι λύσεις είναι πολλές αρκεί να υπάρχει θέληση.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της συμμετοχής στην κοινωνία και σεβασμού του διαλόγου κινείται και ο «διαδρωμέας». Μια πρωτοβουλία νέων ανθρώπων που έχουν ανάγκη να εκφράσουν τις δικές τους ανησυχίες, να αλληλεπιδράσουν, να ανταλλάξουν απόψεις, αποποιούμενοι πάσης φύσεως ετικέτες αλλά έχοντας σαν στόχο ένα καλύτερο παρόν κι ένα αισιόδοξο μέλλον. ΘΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ!

Η κοινωνία μας είναι ένα πάζλ. Μόνο αν τα διαφορετικά κομμάτια που την αποτελούν ενωθούν, θα σχηματίσουν εικόνα. Ας τα συναρμολογήσουμε λοιπόν!!!!!!